BUDDHA, DARWIN en ETIENNE VERMEERSCH
"Het gaat om een ecologieprobleem. Men moet deze aarde als één geheel benaderen, als een eindig systeem, waarin planten, dieren en mensen in een complexe interactie met zonnestraling, lucht, water en andere grondstoffen een samenhang vormen, en waarin storing van één van de componenten drastische gevolgen kan hebben voor het geheel."
Etienne Vermeersch (1934-2019)
Ethicus en filosoof - emeritus UGent
De ogen van de panda, een kwart eeuw later,
Antwerpen/Utrecht, Houtekiet 2010, p.28
Filosoof en ethicus Etienne Vermeersch ziet overbevolking als het grootste mondiale probleem van het moment. Volgens Vermeersch zijn drastische maatregelen geboden. Etienne Vermeersch weet het naar eigen zeggen al zeer lang. Al van toen hij nog jezuïet was, in het gezegende jaar 1953. ‘De aarde is eindig, dat ziet het kleinste kind’, bromt hij nog steeds, meer dan vijftig jaar na datum. In 1988 schreef hij De ogen van de panda, waarin hij het overbevolking-probleem haarfijn analyseerde. ‘Toen ik geboren werd, had de aarde twee miljard bewoners. Dat aantal is ondertussen al verdrievoudigd. Een catastrofale evolutie.’
Etienne Vermeersch
Interview met Jeroen Zuallaert - Knack 25-10-2011
If we do not voluntarily bring population growth under control in the next one or two decades, then nature will do it for us in the most brutal way, whether we like it or not.
Henry Way Kendall (1926-1999)
American particle physicist, Nobel Prize in physics 1990
David Attenborough (born 1926)
Naturalist and Broadcaster
It’s our population growth that underlies just about every single one of the problems that we’ve inflicted on the planet. If there were just a few of us, then the nasty things we do wouldn’t really matter and Mother Nature would take care of it, but there are so many of us.
Valerie Jane Morris-Goodall (born 1934)
Primatologist and Conservationist
Het gaat ons niet lukken! – over radicale acceptatie
Het door iedereen zo gehoopte ‘kantelpunt’ dat de klimaatcrisis moet afwenden, is duidelijk nog niet bereikt. Het gros van de mensen loopt nog steeds rond met de conditionering van veertig jaar neoliberalisme: grenzeloos je eigen materiële geluk nastreven. De moed zou je ervan in de schoenen zakken: hoe gaan we zo het klimaat redden?
Eigenlijk geloof ik het al lang niet meer: het verhaal dat het klimaat nog ‘te redden’ valt. We kunnen zoveel zonnepanelen plaatsen als we willen, vleestaksen instellen en Tesla’s kopen – maar zolang een meerderheid van de mensen in rijke landen niet fundamenteel anders in het leven gaat staan is het allemaal zinloos. De hele manier waarop we onze samenleving hebben ingericht, werkt verandering actief tegen.
Wat mij betreft is het redden van onze huidige maatschappij dus een gepasseerd station. En ik ben daar niet de enige in. “The Great Unraveling”, zoals boeddhistisch leraar en klimaatactivist Joanny Macy het ineenstorten van onze westerse bescha-ving noemt, is al lang en breed begonnen. En inmiddels is ze ook niet meer te stoppen. We moeten dieper leren kijken dan de verhitte, gepolariseerde strijd op het internet. “Business as usual” (zo noemt Macy het verhaal van de kapitalistische groeieconomie) is niet meer houdbaar, ook al doet iedereen alsof dit wel zo is. Niets gaat ons nog behoeden van de afbrokkeling van onze samenleving, en het verdwijnen van zoveel zaken die ons dierbaar zijn.
Als boeddhisten kunnen we een belangrijke rol spelen bij deze radicale acceptatie. We hebben het voorrecht gehad om in dit leven in aanraking te komen met een waardevolle traditie die ons kan helpen om dit proces zonder paniek en vol bewustzijn te beleven. Het boeddhisme faciliteert allereerst een levenshouding waarmee we kunnen accepteren dat dingen altijd veranderen. Een goed begin: we kunnen bijvoorbeeld leren zien dat beschavingen altijd opkomen, bloeien en vergaan en dat het ineenstorten van onze wereld altijd al onvermijdelijk was.
Heeft het boeddhisme een oplossing voor de catastrofe die ons te wachten staat? Nee. ‘Oplossingen’ heb je voor problemen, zoals de wifirouter die niet goed werkt. Voor deze ramp is geen oplossing – het denken in oplossingen maakt deel uit van het probleem. Als we de catastrofe zonder spirituele gronding te lijf gaan dan krijg je waanzinnige dingen als een stikstofcrisis, waarin alle partijen zich angstvallig vastklampen aan cijfertjes en technologische innovatie. Terwijl iedereen die met een holistische blik naar de kwestie kijkt, ziet dat een teveel aan stikstof niet de oorzaak van het probleem is, maar het gevolg van decennialange uitbuiting van de wereld. Alle ophef leidt alleen maar af van wat in eerste plaats belangrijk is: het bewust en lichamelijk leren beleven van het bestaan in al haar wonderlijke grilligheid. En door die ervaring leren wat onze plek in die wereld is.
René van der Stok,
Auteur en Buhddist in : https://bodhitv.nl/
We
zijn met 7,5 miljard mensen op aarde en aardig op weg naar 9 of zelfs 10
miljard. Dirk Draulans schetst aan de hand van de evolutieprincipes van Charles
Darwin hoe het zo ver is kunnen komen. Hij schetst ook de nefaste invloed van
onze aanwezigheid op het andere leven op aarde. In het kielzog van Charles
Darwin reisde hij de wereld rond, waarbij hij voortdurend geconfronteerd werd
met de zware ecologische voetafdruk van de mens. De vergelijking van zijn
ervaringen met wat Charles Darwin zag, was soms hallucinant. De overgang naar
een duurzame maatschappij zal niet gemakkelijk zijn. ‘Drummen
Op Aarde’ is een ontnuchterend verhaal over minder
kinderen krijgen, weerstand tegen verandering en de moeizame strijd voor een
aanvaardbaar omgaan met de hulpbronnen van de aarde die we nodig hebben. Met
als slot een analyse van de prangende vraag of we nog optimistisch kunnen zijn
over een goede afloop.
Dirk Draulans
"Drummen op Aarde" in : https://www.dirkdraulans.be/
